Innovatiestrook A58

De proeftuin bestaat op dit moment uit: (1) een innovatiestrook langs de snelweg, (2) een symbiotisch innovatiepaviljoen in oprichting, (3) verzorgingsplaats Kloosters 2.0,  (4) een innovatieterrein en wellicht een 5^e: de Low Tech Campus. Deze opzet is praktisch, efficiënt en zichtbaar en daarmee uniek in Europa.

Het uitgangspunt is om innovaties zo veel mogelijk op, aan of rond de weg te testen en monitoren. Zo doen we ervaring op met het testen en implementeren van innovaties in de praktijk. Dat vergroot de kans op succesvolle, structurele toepassingen bij bijvoorbeeld de aanleg en renovatie van snelwegen in het hele land.

Praktijktesten met markt en kennisinstellingen
Jaarlijks komen nieuwe, duurzame materialen en werkwijzen op de markt voor aanleg en onderhoud van wegen,  verkeersborden en, bijvoorbeeld, waterberging. Rijkswaterstaat test deze innovaties in samenwerking met partners op de nieuwe innovatiestrook langs de A58 voor gebruik. Zodoende krijgen we antwoord op vragen als: Hoe reageert duurzaam asfalt op de Nederlandse seizoenen? Kan een verkeersbord gemaakt van biobased materialen tegen een regenachtig ‘stootje’? In hoeverre kan de snelweg afstromend water zuiveren? Of (hoe) kan een met mos begroeid geluidsscherm bijdragen aan klimaatadaptatie?

Aanbesteding
Rijkswaterstaat gunde de opdracht voor de aanleg van de innovatiestrook in 2021 aan Gebr. van Kessel, een VolkerWessels-onderneming. Geheel in de bedoeling van de innovatiestrook streefde het bouwbedrijf ernaar om dit met zo min mogelijk CO2-uitstoot te doen (emissieloos) onder het motto ‘samen CO2 wegwerken’.

In de zomer van 2022 is de innovatiestrook geopend voor verkeer. Het zijn in- en uitvoegstroken die het verkeer van de A58 van en naar de verzorgingsplaats Kloosters leiden. Ze hebben een lengte van maar liefst 1400 meter. De testperiode duurt zo’n twee jaar.
Op de innovatiestrook worden nu vier verschillende soorten asfalt getest, geproduceerd met natuurlijke of circulaire materialen. Ook testen we nieuwe wegmarkeringen. Daarnaast kunnen we bij de innovatiestrook in de toekomst ook duurzame energieopwekking, slimme mobiliteit, verlichting en duurzame voegovergangen gaan testen.

Duurzame verzorgingsplaats
Een ander onderdeel van de Proeftuin InnovA58 is de vernieuwing van de verzorgingsplaats zelf. In januari 2023 sloot de inschrijving voor bedrijven die interesse hebben om de plek te ontwerpen en aan te leggen. Het project richt zich op nieuwe diensten die op, aan of langs de weg, aansluiten bij de behoefte van weggebruikers. Bijvoorbeeld informatievoorziening over de streek, ontspanningsfaciliteiten op de rustplaats, of geïntegreerde oplaadsystemen voor elektrische auto’s en vrachtwagens. De verwachting is dat in de eerste helft van 2023 bekend is welk bedrijf het ontwerp en de uitvoering gaat doen.

Innovatiepaviljoen: de natuur als partner
Op het innovatieterrein is een symbiotisch paviljoen voorzien, een relatief klein bouwwerk (160m2) dat geschikt is om op locatie met partners te werken aan innovaties). Symbiotisch wil zeggen dat het paviljoen opgesteld wordt met materialen die planeet aarde niet beschadigen. Sterker nog, het paviljoen heeft als doel om een bijdrage te leveren aan de lokale omgeving (eco-diensten voor de natuur). Ook in de wijze van samenwerken wordt getracht zoveel mogelijk symbiotisch te werken. Dat laatste vergt een zoektocht van de deelnemers in het symbiotisch bouwen collectief. Ook de natuur heeft daarin een stem. Een zoektocht die gebaseerd is op vertrouwen en waardering voor elkaars kennis en kunde. Deze manier van werken is zelf ook innovatief te noemen. De lessons learned worden in dit proces opgetekend.

Zoetwaterbeheer: Low Tech Campus
Intussen is een proeftuin toegevoegd, de Low Tech Campus. Hier wordt bekeken hoe zoet water (van de A58) opgevangen, geanalyseerd, gezuiverd, opgeslagen en verdeeld kan worden. Dit draagt bij aan een verbeterde waterbalans in de regio. Voor dit project loopt een Europese subsidieaanvraag (Interreg). Besluitvorming is voorzien in het tweede kwartaal van 2023.

Achtergrond InnovA58 en Living Lab: denken, durven én doen
De verkenning voor de wegverbreding van de A58 startte in 2017. Doel:  verbeteren van de doorstroming op de A58 tussen Eindhoven en Tilburg en tussen knooppunten Sint-Annabosch en Galder. Het project omvat tevens een innovatieopgave.  Als gevolg van de stikstofproblematiek loopt de beoogde wegverbreding intussen enkele jaren vertraging op. Het innovatie-onderdeel van het InnovA58 gaat echter op volle kracht verder. Rijkswaterstaat wil immers in 2030 geheel klimaatneutraal en circulair werken. Hiervoor is nog veel inspanning nodig. Samenwerking met marktpartijen, kennisinstellingen (zoals universiteiten) en georganiseerde private of publieke initiatieven cruciaal. Alleen door kennis en inspanning te bundelen, kunnen we sneller en met focus toewerken aan duurzaam bouwen en een gezonde leefomgeving.