Slimmer onderweg dankzij digitaal verkeersmanagement

De ontwikkeling van digitaal verkeersmanagement

Sinds de start van VM-IVRA in 2019 werken wegbeheerders, serviceproviders, het Nationaal Dataportaal Wegverkeer (NDW) en het Landelijk Verkeersmanagement Beraad (LVMB) samen om digitaal verkeersmanagement te integreren in de dagelijkse werkprocessen en betere verkeersinformatie voor iedereen op de weg te bieden. Dat is essentieel vanwege het toenemende gebruik van navigatiesystemen voor verkeersinformatie. De Smart Mobility Monitor laat zien dat 57% van de weggebruikers standaard met een navigatiesysteem aan rijdt. Op onbekende routes loopt dit op tot 96%. Dat zoveel weggebruikers een digitaal communicatiekanaal gebruiken, verandert de rol van een wegbeheerder. Rijkswaterstaat speelt een cruciale rol in deze transitie door de implementatie van digitale informatievoorziening en in-car informatiediensten verder te ondersteunen en fysieke wegkantsystemen geleidelijk af te bouwen.

Innovaties en uitdagingen

De komende jaren zal de nadruk steeds meer komen te liggen op gepersonaliseerde berichtgeving. Weggebruikers sturen steeds vaker informatie terug naar serviceproviders, zowel via hun navigatiesystemen (crowd-sourced informatie) als via gegevens die door voertuigen zelf worden verzameld (Floating Car Data). Ook steden nemen maatregelen om verkeer te reguleren, zoals het weren van auto’s uit bepaalde gebieden. VM-IVRA ondersteunt gemeentelijke en provinciale wegbeheerders bij het effectief verspreiden van verkeersinformatie en werkt samen met serviceproviders om maatschappelijk verantwoord routeadvies te realiseren, waarbij verkeer over de juiste wegen wordt geleid. Daarnaast biedt VM-IVRA informatie en ondersteuning aan wegbeheerders, zodat zij kennismaken met in-car informatiediensten, waardevolle praktijkervaring opdoen en deze diensten uiteindelijk op grote schaal kunnen implementeren.

Naar een nieuw verkeersmanagement

Onderzoek van TwynstraGudde naar de voortgang van VM-IVRA bevestigt dat digitaal verkeersmanagement klaar is voor grootschalige implementatie. De volgende stap is om deze nieuwe werkwijze landelijk uit te rollen en verder te verfijnen. Goede onderlinge afstemming en hoge standaarden zijn daarvoor essentieel. De kwaliteit van data speelt daarbij een grote rol: nauwkeurige en betrouwbare informatie is essentieel voor een goed functionerend systeem. Digitaal verkeersmanagement op een heldere en uniforme manier inzetten kan een grote stap vooruit betekenen voor de verkeersveiligheid en doorstroming op de Nederlandse wegen.

Focuspunten voor de toekomst

Na vijf jaar VM-IVRA wordt de focus steeds meer gelegd op de verdere verfijning en grootschalige uitrol van digitaal verkeersmanagement. In 2025 staan vijf belangrijke toepassingen centraal:

• Schoolzones: op landelijke schaal kwalitatieve en betrouwbare data over schoollocaties en schooltijden verzamelen en beschikbaar stellen aan serviceproviders
• Digitale Informatieberichten (DIB): ervaringen opdoen in een 5-tal regio’s waarmee aanscherping van de richtlijn voor toepassing mogelijk wordt
• Vooraankondigingen: verdere ontwikkeling van gestandaardiseerde meldingen
• Stremmingen: na tunnelstremmingen ook andere stremmingsinformatie ontsluiten voor serviceproviders zoals bruggen, dammen en dijken.

Door optimalisatie van deze toepassingen worden weggebruikers beter geïnformeerd en wordt de efficiëntie van verkeersmanagement vergroot.

Innovatieve schoolzonemeldingen maken wegen veiliger

Het veiliger maken van schoolzones is één van de doelen. Schoolzones zijn al zichtbaar op straat, maar dankzij een samenwerking tussen wegbeheerders, de PO-raad, serviceproviders en het Nationaal Dataportaal Wegverkeer (NDW), zijn ze nu ook op de kaart gezet voor navigatiesystemen. In 2023 is een succesvolle pilot uitgevoerd in vijf gemeenten, waarbij weggebruikers bij het binnenrijden van een schoolzone een visuele en soms ook audiomelding kregen. Uit de evaluatie bleek dat 60% van de respondenten hun rijgedrag aanpaste, wat directe impact heeft op de verkeersveiligheid. Na de succesvolle pilot is de volgende stap om de meldingen landelijk uit te rollen. Het ultieme doel is om op piekmomenten alternatieve routes te kunnen voorstellen rond schoolzones.

Om wegbeheerders een handje op weg te helpen, bracht het NDW samen met VM-IVRA de schoolzones in Nederland in kaart met behulp van luchtfoto’s. Wegbeheerders verifiëren deze schoolzone locatiedata via de ‘George’-applicatie. Begin 2025 had al 27% van de gemeenten hun schoolzonegegevens gecontroleerd. Daarnaast zorgen gegevens over lestijden en vakanties – gedeeld door de PO-raad – ervoor dat meldingen alleen verschijnen wanneer ze relevant zijn. Deze slimme koppeling van locatie- en schooldata voorkomt overbodige waarschuwingen, bijvoorbeeld op zondagen. De innovatie schuilt in de combinatie van techniek, samenwerking en datagestuurde besluitvorming, met als doel: een veiligere schoolomgeving.

Meer weten?

Lees meer over VM-IVRA in de VM-IVRA-special van RWS. Hierin lees je over de resultaten van het onderzoek van TwynstraGudde: Hoe ver zijn we gekomen? Welke oplossingen worden al toegepast, en welke worden nog ontwikkeld? En hoe verloopt de onderlinge samenwerking? Aan de hand van vijf onderzoeksconclusies gaan we in de special in gesprek met vier sleutelspelers binnen VM-IVRA, Rijkswaterstaat, NDW en Flitsmeister.