Tekst Roadmap Schutsluizen

Doelstelling Rijkswaterstaat 20230

Vanaf 2020 voeren we meer infrastructurele vernieuwingen (voorheen vervangingen en renovaties) van schutsluizen uit. Deze zijn toekomstgericht en kosten- en capaciteiteffectiever door als regisseur, samen met de markt, innovatie te richten op standaardiseren, bundelen, digitaliseren en verduurzamen.

i)Toelichting: De instandhouding van de schutsluizen voeren we samen met de markt uit. Dat doen we slim, duurzaam en klimaatbestendig en we werken met leeropdrachten om te komen tot uniforme werkwijzen en standaard, datagedreven, producten en diensten. Op deze manier houden we Nederland veilig, leefbaar en bereikbaar.

Strategie: Innovatie vanuit standaardisatie sluizen areaal

i)Toelichting op het doel: Rijkswaterstaat streeft naar een zo eenduidig mogelijk schutsluizenareaal. De doelstellingen die we hiermee willen bereiken zijn: verbeteren assetmanagement, behalen duurzaamheidsambities, efficiënter projecten realiseren. Hiervoor willen wij afzonderlijke onderdelen standaardiseren zonder monopolies te creëren. De diepgang van standaardisatie en benodigde innovatie stemmen we af met de markt.

Stappen tot 2030

• Bepalen welke onderdelen van sluizen zinvol gestandaardiseerd kunnen worden door te werken met leeropdrachten in samenwerking met Multiwaterwerk.
• Onderdelen worden beproefd in de realisatiefase van projecten en bij succes tot standaard verheven. Standaard specificaties opstellen voor de onderdelen van een sluis en afstemmen met de markt.  De succesvol beproefde specificaties per sluisonderdeel opnemen in het RWS-productplatform Sluizen[1] en tot standaard verheffen.
• De landelijke bruggen en sluizen standaard verbeteren zodat deze beter de Vernieuwing van sluizen ondersteunt. De Werkwijzer Aanleg Brug Sluis gaat onderdeel worden van deze LBS waarmee het de standaard aanpak voor de Vernieuwing van een sluis gaat worden.

Strategie: Innovatie vanuit standaardisatie dienstverlening

i)Toelichting op het doel: Rijkswaterstaat streeft naar uniformiteit en toekomstvastheid van diensten. Dit draagt bij aan het sneller kunnen verhelpen van storingen en het bevorderen van uitwisselbaarheid van de medewerkers die de objecten bedienen, en het maakt de overgang naar bediening op afstand mogelijk.

Stappen tot 2030

• Overzicht maken en onderhouden van de relevante ontwikkelingen en noodzakelijke innovaties. Op basis hiervan voeren we tijdig leeropdrachten uit om te bepalen welke innovaties zich lenen om de standaard dienstverlening te verbeteren.
• We weten hoe de bediening, besturing en bewaking van een sluis veilig, slim en toekomstbestendig is ingericht door het samen met de markt beproeven van deze innovaties. We passen het Synthesis Based Engineering gedragsmodel voor sluizen toe om de specifieke eisen aan de bediening en besturing van sluizen te valideren.

Strategie: Innovatie vanuit standaardisatie werkwijze

i)Toelichting op het doel: Rijkswaterstaat streeft naar efficiënter werken door de schutsluizen die zij beheren meer te standaardiseren. Dit heeft voordelen voor de objectbediening en voor het assetmanagement. Het standaardiseren van onze sluizen maakt ook standaardisatie van werkwijze mogelijk waardoor zowel projectteams als marktpartijen efficiënter de vernieuwingsprojecten kunnen realiseren.

Stappen tot 2030

• In het RWS-productplatform Sluizen zijn voor een aantal sluisonderdelen standaard specificaties ontwikkeld die door middel van een leeropgave sluisprojecten worden beproefd en toegepast.
• Standaardisatie van sluizen vertalen we door naar mogelijkheden voor standaardisatie werkwijze bij objectbediening en assetmanagement.
• Er wordt gewerkt met nieuwe flexibele contractvormen naar de markt welke uitgaan van bundeling, en die ruimte bieden aan samen werken en samen leren.

Strategie: Innovatie vanuit verduurzamen

i)Toelichting op het doel: Rijkswaterstaat gaat voor duurzame schutsluizen, m.b.t. de gehele levenscyclus, van ontwerp tot en met sloop en hergebruik. We richten ons op duurzame ontwerpkeuzes en materiaalgebruik, hergebruik van objecten en onderdelen, levensduur verlengende maatregelen, circulair ontwerpen van nieuwe infrastructuur en energiezuinig realiseren en beheren. Onze schutsluizen zijn voorbereid op een veranderend klimaat door rekening te houden met zeespiegelstijging, hogere en lagere rivierafvoeren en extremer weer (piekbuien, droogte en hitte).

Ook sturen we op schutsluizen-specifieke kansen t.a.v. ruimtelijke kwaliteit, biodiversiteit en natuur-inclusief bouwen volgens de Aanpak Duurzaam GWW.

Stappen tot 2030

• Ruimtelijke kwaliteit: In 2024 starten er enkele leeropdrachten om dit onderwerp een goede plek te kunnen geven in de aanpak voor sluizen.
• Klimaatadaptatie: klimaatadaptatie wordt standaard meegenomen in de vernieuwing van sluizen.
• Biodiversiteit en natuur-inclusief bouwen: In 2025 verkennen we hoe we dit een betere standaard plek geven bij de vernieuwing van sluizen.
• In 2026 voldoen alle VenR projecten aan de groene sticker voor KCI (Klimaatneutraal, circulair, schoon en emissieloos)

Strategie Innovatie vanuit digitaliseren

i)Toelichting op het doel: We benuttende kansen die digitalisering biedt om het werk van Rijkswaterstaat beter, slimmer, sneller en goedkoper te organiseren. We willen sluizen op gebied van bediening en Besturing zoveel als mogelijk technisch gestandaardiseerd hebben. Dit biedt voordelen tijdens de Vernieuwingsfase maar ook tijdens de gebruiksfase.
We gaan iedere sluis permanent monitoren waarbij we gebruik maken van nieuwe informatievoorzieningstechnieken. Door deze databronnen in samenhang te presenteren aan betrokkenen in de Assetmanagement-keten kunnen we slimmer plannen wanneer onderhoud, renovatie en vernieuwing van onderdelen nodig is.

Stappen tot 2030

• De sluizen worden wat betreft Industriële Automatisering (IA), die de besturing en bediening van de sluis aanstuurt, ingericht vanuit een standaard IA architectuur. Deze architectuur sluit naadloos aan op de volledig gestandaardiseerde bediencomponenten van RWS(zogeheten IA bouwblokken).
• Van iedere sluis worden data ontsloten door vooraf of tijdens vernieuwing Object Data Services (ODS) en benodigde extra sensoren te plaatsen.
• Voor iedere sluis is een dashboard dan wel een ‘digital twin’ beschikbaar waarin informatie uit verschillende data- en informatiebronnen wordt gecombineerd en gebruikt als informatiebron voor betrokken in de assetmanagement-keten. (incl. de markt).

Strategie: Samenwerken in portfolio’s

i)Toelichting op het doel: Rijkswaterstaat streeft naar efficiënter werken door sluizen in portfolio’s te bundelen. Langdurig samenwerken met ketenpartners, bundelen van kennis en opdrachten in portfolio’s, waardoor marktpartijen gestimuleerd worden tot het inbrengen van innovatieve oplossingen. Hiermee kunnen innovaties worden (door)ontwikkeld en leerervaringen worden meegenomen in volgende projecten.

Stappen tot 2030

• We werken vanuit één portfolio schutsluizen, zowel voor productie als ontwikkeling en innovatie
• Ieder vernieuwingsproject heeft ook een leeropdracht binnen zijn scope die leidt tot slimmere, versnellende en/of duurzamere werkwijze bij volgende projecten in het portfolio.